Metody wyceny przedsiębiorstw

W literaturze przedstawiono szereg klasyfikacji metod wyceny przedsiębiorstw. W polskiej literaturze można spotkać podział na 5 grup metod:

Majątkowe metody wyceny przedsiębiorstw

Jedną z najważniejszych majątkowych metod wyceny przedsiębiorstw jest metoda skorygowanych aktywów netto. Wartość księgowa aktywów netto oparta jest na wycenie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa zgodnie z obowiązującymi obecnie zasadami rachunkowości. Wartość aktywów netto obliczana jest przez odjęcie od sumy aktywów przedsiębiorstwa sumy pasywów obcych według następującej formuły:

gdzie:
WKN        - wartość księgowa netto przedsiębiorstwa;
A0            - aktywa ogółem (suma bilansowa);
P0             - pasywa obce liczone jako suma wartości kredytów, pożyczek, zobowiązań i rezerw.

Wycena metodą wartości skorygowanej aktywów netto jest również metodą majątkową opartą na bilansie przedsiębiorstwa. Istotą tej metody jest zastosowanie dodatkowych zasad i kryteriów wyceny księgowej poszczególnych pozycji aktywów i pasywów, pozwalające na pewne zbliżenie wartości księgowej przedsiębiorstwa do jej wartości rynkowej oraz uwzględnienie zdarzeń mających miejsce po sporządzeniu bilansu, a mających znaczenie dla wartości firmy. Wartość skorygowanych aktywów netto opiera się na wycenie księgowych aktywów netto, powiększonych lub pomniejszonych o dokonywane korekty.
 

gdzie:
WKN(k)     - skorygowana wartość aktywów netto spółki;
WKN           - wartość księgowa netto spółki;
Ki                - korekty aktywów i pasywów.

Wyceniający przeprowadzają szczegółową analizę poszczególnych elementów majątku spółki ze względu na ich stan prawny, wartość ewidencyjną brutto i netto oraz oceniają ewentualną rozbieżność pomiędzy wartością ewidencyjną netto a wartością rynkową.

Innymi słowy, metoda skorygowanych aktywów netto polega na oszacowaniu wartości rynkowej poszczególnych pozycji aktywów i następnie na odjęciu od sumy tak skorygowanych aktywów wartości łącznego skorygowanego zadłużenia przedsiębiorstwa.

Dochodowe metody wyceny przedsiębiorstw

Spośród dochodowych metod wyceny przedsiębiorstw jako najważniejszą wymienia się metodę zdyskontowanych przepływów pieniężnych.

Wycena metodą zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych bazuje na założeniu, iż o wartości rynkowej przedsiębiorstwa decyduje zdolność podmiotu gospodarczego do generowania strumieni pieniężnych, które właściciele mogą pozyskać z tego podmiotu.

Podstawą dokonania wyceny jest zatem rachunek przepływów pieniężnych ukazujący generowaną przez przedsiębiorstwo gotówkę.

W niniejszej wycenie stosowana jest technika obliczenia stóp dyskontowych w oparciu o średnioważony koszt kapitału, uwzględniając zróżnicowanie kosztu kapitału własnego i obcego oraz tzw. „tarczę podatkową” w przypadku kapitału obcego (możliwość odliczenia kosztów pozyskania kapitału obcego od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych).

Konsekwencją takiego podejścia do kalkulowania stóp dyskontowych jest uwzględnienie w obliczeniach dotyczących strumieni pieniężnych jedynie działalności operacyjnej i inwestycyjnej przedsiębiorstwa, pomijając na tym etapie koszty finansowe, albowiem problem finansowania działalności operacyjnej i inwestycyjnej uwzględniony jest na poziomie obliczanych stóp dyskontowych. Suma zdyskontowanych rocznych strumieni pieniężnych oraz zdyskontowanej (czyli aktualnej) wartości rezydualnej (kontynuacyjnej lub resztowej) oddaje wartość bieżącą przedsiębiorstwa na poziomie operacyjnym, od której należy odjąć wartość oprocentowanego zadłużenia. W przyjętej metodzie wyceny wolne przepływy pieniężne stanowią strumień gotówki dla właściciela, z której wymagane jest zaspokojenie banków (zadłużenia oprocentowanego), mających pierwszeństwo przed wypłatą ewentualnej gotówki dla właścicieli.

Wartość operacyjna spółki obliczana jest przy zastosowaniu algorytmu:
 

 WD_CF = ∑ ( CF_i * q_i ) + RV

 

gdzie:
WD_CF     - wartość dochodowa mierzona metodą dyskontowania przepływów pieniężnych (cash flows);
CF_i              - wolne przepływy gotówkowe (dostępne dla udziałowców i wierzycieli)
RV           - wartość rezydualna w roku 0;
q_i             - współczynnik dyskontujący w roku i; q_i = 1/(1+ r_i )ⁱ;
r_i              - stopa dyskontowa odpowiadająca kosztowi kapitału w kolejnym roku;
i                - kolejny rok dyskontowania przepływów dla i = (1/n), gdzie n = ostatni rok dyskontowania.

Wartość rezydualna jest to wartość oczekiwanych przepływów gotówkowych spółki w okresie kontynuacyjnym, czyli po wyraźnie oznaczonym okresie prognozy. Wartość rezydualną oblicza się stosując technikę kapitalizacji skorygowanego zysku operacyjnego (NOPLATK) przewidywanego w okresie kontynuacyjnym:
 

gdzie:
RV                - wartość rezydualna w roku 0
NOPLAT_K   - wartość skorygowanego zysku operacyjnego przewidywanego w okresie kontynuacyjnym
r_(n+1)            - stopa dyskontowa dla 1 roku po ściśle określonym okresie projekcji
q_n                  - współczynnik dyskontujący w roku n.
c                    - stopa wzrostu zysku NOPLAT w okresie kontynuacyjnym (poprojekcyjnym)

Porównawcza metoda wyceny przedsiębiorstw

Dla przeprowadzenia wyceny wartości przedsiębiorstwa metodą rynkową (mnożnikową) należy przede wszystkim dobrać bazę porównawczą poprzez wytypowanie kilku porównywalnych spółek notowanych na rynkach zorganizowanych. Po wybraniu spółek niezbędne jest ustalenie, jakie wskaźniki zostaną zastosowane do wyceny. Najczęściej stosowane wskaźniki to: C/Z (cena do zysku), C/WK (cena do wartości księgowej), C/CF (cena do przepływów pieniężnych) i inne. Po określeniu średniej wartości poszczególnych wskaźników obliczonych dla grupy spółek porównywalnych (bazowych) i przeliczeniu poprzez relację do faktycznej wartości poszczególnych wielkości ekonomicznych do spółki wycenianej możemy określić wartość rynkową spółki wycenianej.


< wstecz