Rezerwy na świadczenia pracownicze – tworzyć czy nie?

Obowiązek tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze wynika bezpośrednio z ustawy o rachunkowości (art. 39 ust. 2 pkt 2), która stanowi o obowiązku dokonywania biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów na rzecz pracownika. Wynikają one w szczególności z obowiązku wykonania przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, związanych z bieżącą działalnością. Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż rezerwy na świadczenia pracownicze tworzy się tylko wtedy, gdy z przepisów prawa, układu pracy lub umów o pracę jednoznacznie wynika, że na pracodawcy ciąży obowiązek ich wypłaty i ich wysokość jest istotna.

• Jak często należy wyznaczać rezerwy na świadczenia pracownicze?

Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 9 ustawy o rachunkowości, jednostka dokonuje wyceny rezerw nie rzadziej niż na dzień bilansowy w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wielkości.
 

• Kto powinien wyznaczać rezerwy na świadczenia pracownicze?

Zgodnie z pkt 4.7 Krajowych Standarów Rachunkowości nr 6, przy wycenie rezerw na świadczenia pracownicze można kierować się postanowieniami Międzynarodowych Standardów Rachunkowości nr 19 ( MSR 19 „Świadczenia pracownicze”). Zalecaną metodą szacowania rezerw jest metoda aktuarialna. Rekomenduje się - nie wprowadzając takiego wymogu - korzystanie z usług wykwalifikowanego aktuariusza albowiem ustalenie wysokości zobowiązania oparte jest na szeregu założeń, zarówno co do warunków makroekonomicznych, jak i założeń dotyczących rotacji pracowników, ryzyka śmierci itp.
 

• Metoda wyceny aktuarialnej

Zgodnie z MSR 19 „Świadczenia pracownicze” do wyceny aktuarialnej należy stosować tzw. metodę prognozowanych uprawnień jednostkowych (ang. Projected Unit Method). Określana jest ona także metodą świadczeń narosłych w stosunku do stażu pracy. Istota tej metody polega na postrzeganiu każdego okresu zatrudnienia jako powodującego powstanie dodatkowej jednostki uprawnienia do świadczenia pozapłacowego. W świetle powyższej definicji wartość przyszłych zobowiązań obliczana jest jako nagromadzona część przyszłych świadczeń z uwzględnieniem prognozowanego wzrostu wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru przyszłych świadczeń.