Profesjonalne
Usługi Aktuarialne

Zgodnie z § 83-85 MSR 19, stopa procentowa służąca do dyskontowania przyszłych zobowiązań powinna być ustalona na podstawie rynkowych stóp zwrotu (występujących w dniu bilansowym) z obligacji przedsiębiorstw. W Polsce nie występuje rozwinięty rynek obligacji przedsiębiorstw, w związku z tym podstawą do ustalenia poziomu stopy dyskontowej jest rynkowa rentowność długoterminowych papierów wartościowych, przy czym termin wykupu obligacji powinien być zgodny z szacunkowym terminem realizacji świadczeń.

Przez ostatnie lata stopa dyskontowa (rentowność długoterminowych papierów wartościowych) rosła z poziomu około 2,50% na dzień 31.12.2014 do poziomu ok. 3,30% - 3,40% w chwili obecnej (wzrost o prawie 1 pp. na przestrzeni dwóch ostatnich lat).

Wpływ tej zmiany na wartość rezerw na świadczenia pracownicze (odprawy emerytalne, odprawy rentowe, nagrody jubileuszowe i inne) wyznaczanej przez biuro aktuarialne prezentuje się następująco:
- im wyższa stopa dyskontowa tym mniejsza wartość rezerwy na świadczenia pracownicze (i odwrotnie).

Jeżeli chodzi o realny wpływ na wartość rezerw na świadczenia pracownicze związany ze wzrostem stopy dyskontowej spróbujmy to przedstawić w następujący sposób. Stosowana do wyznaczania obecnej wartości przyszłych zobowiązań formuła współczynnika dyskontującego wygląda następująco: 1/(1+i)^n, gdzie „i” oznacza wysokość zastosowanej stopy dyskontowej a „n” to czas do wypłaty danego świadczenia. Dla przykładu przyjmijmy, że wartość wypłaconego świadczenia przed zdyskontowaniem wyniesie 20 tys. złotych a wypłata nastąpi za 10 lat. Wartość współczynnika dyskontowego przy stopie dyskontowej równej 2,50% wyniesie zgodnie ze wzorem 0,781 a iloczyn wyliczonego współczynnika i kwoty 20 tys. złotych da kwotę 15 623 złotych. Zdyskontowana w ten sposób kwota stanowi obecną wartość przyszłego świadczenia (dyskontowanie to nic innego jak doprowadzenie wartości przyszłych płatności na chwilę obecną i związana jest ze zmianą wartości pieniądza w czasie). Dla stopy dyskontowej równej 3,50% współczynnik dyskontujący wyniesie 0,709 a więc mniej niż przy niższej stopie dyskontowej. Iloczyn wyliczonego współczynnika i kwoty 20 tys. złotych da kwotę 14 178 złotych. Jak widać, wyższa stopa dyskontowa (o 1 pp.) daje mniejszą wartość rezerwy o ponad 9%.

Należy także wspomnieć, że wpływ stopy dyskontowej na zmianę rezerwy będzie inny w przypadku odpraw emerytalnych a inny w przypadku nagród jubileuszowych. Dlaczego? Spowodowane jest to profilem zapadalności każdego z tych świadczeń. Przeciętny termin zapadalności odpraw emertytalnych (i innych świadczeń po okresie zatrudnienia) jest dłuższy niż termin zapadalności nagród jubileuszowych (świadczenia wypłacane w trakcie trwania zatrudnienia), stąd większy wpływ na wzrost/spadek rezerwy będzie w przypadku odpraw emerytalnych aniżeli nagród jubileuszowych (im dłuższy termin zapadalności danego świadczenia tym większy wpływ stopy dyskontowej).