Założenia aktuarialne używane przy wycenie rezerw

Zgodnie z MSR 19 „Świadczenia pracownicze”: przy wycenie zobowiązań na świadczenia pracownicze należy przyjąć szereg założeń aktuarialnych, zarówno finansowych jak i demograficznych. Założenia te są jednymi z najważniejszych czynników wpływających na wysokość rezerw na świadczenia pracownicze. Przy ustalaniu założeń aktuarialnych należy opierać się na źródłach ogólnodostępnych, z uwzględnieniem faktycznej lub przewidywanej wartości wskaźników na dzień bilansowy. Powinny one być ustalone zgodnie z najlepszym oszacowaniem dostępnym na moment obliczeń. Założenia nie powinny być zarówno zbyt optymistyczne ani zbyt konserwatywne. Jako jedne z najważniejszych, a tym samym mających największy wpływ na wysokość rezerwy można wskazać następujące założenia:
 

• Stopa wzrostu wynagrodzeń

Podstawowym założeniem metody prognozowanych uprawnień jednostkowych (ang. Projected Unit Method) jest stopa wzrostu wynagrodzeń. W przypadku ustalania poziomu stopy wzrostu wynagrodzeń należy przyjąć taki jej poziom, aby zapewnić wzrost wynagrodzenia na poziomie, jaki jest zagwarantowany pracownikom w wewnętrznych uregulowaniach Spółki lub zwyczajowo oczekiwany (inflacja).
 

Ze względu na różny poziom wzrostu wynagrodzenia w różnych sektorach gospodarki, stopa ta powinna być oparta na indywidualnej analizie jednostki (np. co do sytuacji finansowej Spółki) oraz brać pod uwagę politykę kadrową jednostki dotyczącą przyszłości, a także czynniki warunkujące wzrost płac jak sytuacja na rynku pracy, poziom bezrobocia. Nieprawidłowy dobór tego parametru może spowodować w konsekwencji błędne oszacowanie wartości rezerw.

Im wyższa wartość stopy wzrostu wynagrodzeń tym wyższa wysokość rezerwy.

• Stopa dyskontowa

Wysokość rezerw na przyszłe świadczenia pracownicze powinna uwzględniać zmiany wartości pieniądza w czasie. W praktyce oznacza to zdyskontowanie przyszłych zobowiązań na dzień bilansowy. W tym celu używana jest stopa dyskonta, a mówiąc ściślej współczynnik dyskontujący, który określa się poniższym wzorem:
 

v=1/(1+i)n

gdzie,

v - współczynnik dyskontujący,

i - stopa dyskontowa,

n - liczba lat.

Zgodnie z zaleceniami MSR 19, stopa procentowa służąca do dyskontowania przyszłych zobowiązań powinna być ustalona na podstawie rynkowych stóp zwrotu (występujących w dniu bilansowym) z obligacji przedsiębiorstw, przy czym termin wykupu obligacji powinien być zgodny z szacunkowym terminem realizacji świadczeń. W przypadku, gdy brak jest rozwiniętego rynku obligacji przedsiębiorstw, należy stosować rynkowe stopy zwrotu z obligacji skarbowych.
 

Im wyższa wysokość stopy dyskontowej tym niższa wysokość rezerwy.

• Prawdopodobieństwo rezygnacji pracownika z zatrudnienia (rotacja)

Przy wycenie rezerw na świadczenia pracownicze należy uwzględnić, zgodnie z MSR 19, prawdopodobieństwo odejścia pracownika z zakładu pracy, zwane dalej rotacją. Szacowanie rotacji powinno być oparte na indywidualnej analizie jednostki. Z racji tego niezbędne są rzeczywiste dane dotyczące odejść z pracy w danej jednostce (im dłuższy przedział czasowy z jakiego pochodzą dane tym dokładniejsze oszacowanie rotacji). Dobrą praktyką przy szacowaniu rotacji jest uwzględnienie bardziej szczegółowych informacji takich jak wiek i staż pracy pracownika który odszedł, ponieważ umożliwi to wielowymiarową analizę rotacji. W praktyce rotację uzależnia się od wieku pracownika. Dodatkowo, przy ustalaniu poziomu rotacji, warto przeanalizować czynniki o charakterze makroekonomicznym takimi jak poziom bezrobocia, sytuacja na rynku pracy itp.
 

Im wyższa wysokość wskaźnika rotacji tym niższa wysokość rezerwy.